Βιταμίνη D στα Παιδιά: Απαντάμε στις Συχνές Ερωτήσεις σας

Μπήκε ο Μάιος και ο ήλιος λάμπει όλο και πιο συχνά! Μαζί με τον καλό καιρό, έρχονται και οι συζητήσεις για τη βιταμίνη D, τη λεγόμενη "βιταμίνη του ήλιου". Είναι όμως αρκετός ο ήλιος; Πότε χρειάζονται συμπληρώματα τα παιδιά; Συγκεντρώσαμε τις πιο συχνές ερωτήσεις σας σχετικά με τη βιταμίνη D στην παιδική ηλικία και σας δίνουμε σαφείς απαντήσεις.

Ε: Γιατί είναι τόσο σημαντική η βιταμίνη D για τα παιδιά;

Α: Η βιταμίνη D παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία των παιδιών, κυρίως επειδή βοηθά το σώμα τους να απορροφήσει το ασβέστιο και τον φώσφορο από τις τροφές. Αυτά τα μέταλλα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη γερών και υγιών οστών και δοντιών. Εκτός από την υγεία των οστών, η βιταμίνη D συμβάλλει επίσης στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και ενδεχομένως στην υγεία των μυών και τη γενικότερη ανάπτυξη.

Ε: Πόση βιταμίνη D χρειάζεται το παιδί μου;

Α: Οι ανάγκες σε βιταμίνη D διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και άλλους παράγοντες. Γενικές κατευθυντήριες γραμμές συστήνουν συγκεκριμένες ημερήσιες προσλήψεις (που μετρώνται σε Διεθνείς Μονάδες - IU), οι οποίες συνήθως είναι υψηλότερες για τα βρέφη και μειώνονται ελαφρώς καθώς το παιδί μεγαλώνει. Ωστόσο, οι ακριβείς ανάγκες του δικού σας παιδιού πρέπει να καθορίζονται από τον παιδίατρο ή τον παιδοενδοκρινολόγο σας, ο οποίος μπορεί να λάβει υπόψη παράγοντες όπως η διατροφή, η έκθεση στον ήλιο και τυχόν υποκείμενες παθήσεις.

Παρακάτω παρατίθενται οι τρέχουσες συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής για την ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D σε υγιή παιδιά:

1. Για Βρέφη (ηλικίας 0 έως 12 μηνών): Συνιστάται ημερήσια πρόσληψη 400 Διεθνών Μονάδων IU βιταμίνης D.

2. Για Παιδιά και Εφήβους (ηλικίας 1 έτους και άνω): Συνιστάται ημερήσια πρόσληψη 600 Διεθνών ΙU βιταμίνης D.

Ε: Μπορεί το παιδί μου να πάρει αρκετή βιταμίνη D μόνο από τον ήλιο της Ελλάδας;

Α: Η Ελλάδα είναι ηλιόλουστη χώρα και η έκθεση του δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία Β (UV-B) του ήλιου είναι ο κύριος τρόπος παραγωγής βιταμίνης D από το σώμα. Ωστόσο, πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την παραγωγή αυτή:

• Η εποχή του χρόνου: Η ηλιακή ακτινοβολία είναι ισχυρότερη τους καλοκαιρινούς μήνες.

• Η ώρα της ημέρας: Η παραγωγή είναι πιο αποτελεσματική τις μεσημεριανές ώρες (π.χ. 10 π.μ. - 3 μ.μ.), αλλά τότε ο κίνδυνος εγκαύματος είναι μεγαλύτερος.

• Η χρήση αντηλιακού: Τα αντηλιακά, αν και απαραίτητα για την προστασία του δέρματος, μειώνουν σημαντικά την παραγωγή βιταμίνης D.

• Ο τύπος δέρματος: Τα πιο σκούρα δέρματα παράγουν βιταμίνη D πιο αργά.

• Η καλυμμένη επιφάνεια δέρματος.

Στην πράξη, ειδικά για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, ή κατά τους χειμερινούς μήνες, η παραγωγή από τον ήλιο μπορεί να μην επαρκεί.

Ε: Είναι ασφαλής η έκθεση στον ήλιο για την παραγωγή βιταμίνης D;

Α: Χρειάζεται ισορροπία. Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία αυξάνει τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος και, μακροπρόθεσμα, καρκίνου του δέρματος. Γενικά, μια σύντομη έκθεση (π.χ. 10-15 λεπτά με ακάλυπτα χέρια και πόδια) τις ώρες με λιγότερο κάθετη ηλιοφάνεια, μερικές φορές την εβδομάδα, μπορεί να βοηθήσει. Πάντα όμως πρέπει να ακολουθείται η χρήση αντηλιακού, καπέλου και κατάλληλων ρούχων για μεγαλύτερη παραμονή στον ήλιο, ειδικά τις μεσημεριανές ώρες. Η ασφάλεια του δέρματος είναι πρωταρχικής σημασίας.

Ε: Ποιες τροφές περιέχουν βιταμίνη D;

Α: Λίγες τροφές είναι φυσικά πλούσιες σε βιταμίνη D. Οι καλύτερες πηγές περιλαμβάνουν τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, σαρδέλες), το μουρουνέλαιο, οι κρόκοι αυγών και το συκώτι. Στην αγορά υπάρχουν επίσης τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D, όπως ορισμένα γάλατα, γιαούρτια, φυτικά ροφήματα (π.χ. σόγιας, αμυγδάλου) και δημητριακά πρωινού. Είναι σημαντικό να ελέγχετε τις ετικέτες των τροφίμων.

Ε: Πρέπει το παιδί μου να παίρνει συμπλήρωμα βιταμίνης D;

Α: Σε πολλές περιπτώσεις, ναι. Τα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά ή μερικώς συνιστάται σχεδόν πάντα να λαμβάνουν συμπλήρωμα βιταμίνης D, καθώς το μητρικό γάλα περιέχει μικρές ποσότητες. Συμπλήρωμα μπορεί επίσης να χρειαστούν παιδιά με περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, σκούρο δέρμα, ορισμένες χρόνιες παθήσεις ή περιοριστική δίαιτα. Η απόφαση για χορήγηση συμπληρώματος και η σωστή δοσολογία πρέπει ΠΑΝΤΑ να λαμβάνεται σε συνεννόηση με τον παιδίατρο σας ή τον παιδοενδοκρινολόγο. Μην δίνετε συμπληρώματα χωρίς ιατρική συμβουλή.

Ε: Ποια είναι τα συμπτώματα της έλλειψης βιταμίνης D;

Α: Η ήπια έως μέτρια έλλειψη βιταμίνης D συχνά δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα. Σε σοβαρή και παρατεταμένη έλλειψη, μπορεί να εμφανιστεί ραχίτιδα στα παιδιά (μαλάκωμα και παραμόρφωση των οστών), πόνος στα οστά, μυϊκή αδυναμία και καθυστέρηση στην κινητική ανάπτυξη. Ωστόσο, αυτά είναι συμπτώματα σοβαρής ανεπάρκειας. Η διάγνωση της έλλειψης γίνεται με εξέταση αίματος που μετρά τα επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D.

Ε: Μπορεί το παιδί μου να πάρει υπερβολική δόση βιταμίνης D;

Α: Ναι, αν και είναι σπάνιο και συμβαίνει σχεδόν αποκλειστικά από την υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων, όχι από την έκθεση στον ήλιο ή τη διατροφή. Η τοξικότητα από βιταμίνη D (υπερβιταμίνωση D) μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα (υπερασβαιστιαιμία), προκαλώντας ναυτία, εμετούς, αδυναμία, συχνουρία και σοβαρότερα προβλήματα στα νεφρά. Γι' αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να ακολουθείτε τις οδηγίες του γιατρού σας σχετικά με τη δοσολογία των συμπληρωμάτων.

Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού σας. Η ισορροπία μεταξύ ασφαλούς έκθεσης στον ήλιο, κατάλληλης διατροφής και, όταν χρειάζεται, σωστής συμπληρωματικής χορήγησης υπό ιατρική καθοδήγηση, είναι το κλειδί. Αν έχετε οποιεσδήποτε απορίες ή ανησυχίες σχετικά με τα επίπεδα βιταμίνης D του παιδιού σας, μη διστάσετε να τα συζητήσετε με τον παιδοενδοκρινολόγο σας.